آروماتراپی یا همان رایحه درمانی به طیفی از درمان‌های سنتی، جایگزین یا مکمل اشاره دارد که از اسانس و دیگر ترکیبات معطر گیاهان برای درمان استفاده می‌کند. روغن‌های اسانس نزدیک به 6 هزار سال است که به منظور بهبود سلامت عمومی و روانی افراد مورد استفاده قرار می‌گیرند. ماساژ آروماتراپی نیز دقیقا به همین موضوع اشاره دارد و از ترکیبات معطر گیاهان برای ماساژ استفاده می‌کند. اگر شما نمی‌دانید ماساژ آروماتراپی چیست پیشنهاد می‌کنم حتما ادامه مطلب را مطالعه کنید. ما در زیر به طور مفصل در مورد فواید و مزایای این نوع ماساژ صحبت کرده‌ایم.
ماساژ آروماتراپی چیست؟
آروماتراپی یک راه‌حل شفابخش با استفاده از عصاره‌های گیاهی طبیعی برای درمان برخی بیماری‌ها و مشکلات جسمی و روحی است. گاهی اوقات از آروماتراپی با نام اسانس درمانی نیز یاد می‌شود. در آروماتراپی از اسانس‌های معطر مثل اسطوخودوس، پرتقال و ترنج و اکالیپتوس استفاده می‌شود تا سلامت بدن، ذهن و روان فرد تامین یابد. در سال‌های اخیر نیز آروماتراپی به عنوان یک علم در نظر گرفته شده و در زمینه‌های علمی و پزشکی به رسمیت شناخته شده است.
ماساژ آروماتراپی با علم به این موضوع از انواع عصاره‌های غلیظ گیاهان در طول ماساژ استفاده می‌کند. مثلا ممکن است درمانگر در طول ماساژ چند قطره روغن را مستقیما به بدن شما بمالد یا آن را در هوا پخش کند. در ادامه مطلب ماساژ آروماتراپی چیست به بررسی تاریخچه آروماتراپی پرداخته‌ایم.
تاریخچه آروماتراپی
اولین بار مصریان باستان از عطردرمانی استفاده کردند و به صورت سنتی در مراسم مذهبی خود از روغن سدر برای مومیایی کردن اجساد استفاده می‌نمودند. به‌طور سنتی مصریان از روغن‌های خوشبو برای انواع ماساژ درمانی و بهبود بیماری‌های گوناگون نیز استفاده می‌کردند. در دوران شیوع طاعون بسیاری از افراد جهت جلوگیری از انتشار این بیماری روغن‌های معطر را می‌سوزاندند زیرا اعتقاد داشتند که بوی خوش طاعون را ریشه کن می‌کند.
تا اینکه در سال ۱۹۲۰ مطالعاتی درباره آروماتراپی یا رایحه درمانی انجام شد. دو سال بعد مشخص شد که مواد معطر نوعی فرکانس تولید می‌کنند که با معیار هرتز قابل اندازه‌گیری است و تا به امروز انرژی امواج 7 هزار نوع روغن معطر توسط پژوهشگران مورد شناسایی قرار گرفته است!
در قرن 19 میلادی، شیمیدان فرانسوی به نام رنه گاتفوس از آروماتراپی برای درمان بسیاری از بیماری‌ها استفاده می کرد. او زمانی که دستش به شدت سوخته بود، آن را در کوزه‌ی حاوی اسانس اسطوخودوس فرو برد و شاهد بهبود سریع زخم‌های خود بود. به دنبال این یافته، او وقت خود را صرف آنالیز خواص شیمیایی اسانس‌های فَرار کرد و ارزش درمانی آنها را در سوختگی‌های پوستی و عفونی ثابت کرد و در نهایت با درمان سربازان بسیاری در جنگ جهانی اول، وی در سال ۱۹۳۶ اصطلاح آروماتراپی را ابداع نمود.
فواید ماساژ آروماتراپی چیست؟
رایحه درمانی فواید متعددی دارد. آروماتراپی درمانی مکمل است و نمی‌توان از آن به‌تنهایی برای درمان و بهبود بیماری‌ها و مشکلات سلامتی استفاده کرد اما می‌توان از آن برای درمان مشکلات مختلف کمک گرافت. فواید ماساژ آروماتراپی را می‌توانید در لیست زیر مشاهده کنید.
- مدیریت درد
- بهبود کیفیت خواب
- کاهش استرس، آشفتگی و اضطراب
- نرم کردن مفاصل
- درمان سردرد و میگرن
- کاهش عوارض شیمی‌درمانی
- مبارزه با باکتری، ویروس یا قارچ
- بهبود هضم
- مراقبت تسکینی
- افزایش ایمنی
- مشکلات گردش خون
- مشکلات قاعدگی
- مشکلات یائسگی
- آلوپسی یا ریزش مو
- سهولت زایمان و درد آن
شواهد علمی برای رایحه درمانی در برخی زمینه‌ها محدود است و تحقیقات در مورد تاثیر آروماتراپی در درمان بیماری آلزایمر، بیماری پارکینسون و بیماری‌های قلبی ادامه دارد. طبق تحقیقات می‌توان بعضی از انواع پسوریازیس (psoriasis، بیماری‌ها و مشکل پوستی مزمن خودایمنی) را با آروماتراپی درمان کرد، ولی درمورد نحوه‌ی استفاده از آن باید با فردی متخصص مشورت کنید. برای مشکلات و بیماری‌های گوارشی نیز معمولا استفاده از روغن نعناع رایج است، ولی هرگز نباید این روغن را به‌صورت خوراکی مصرف کنید.
برای درد دندان و زخم‌های دهانی می‌توانید از روغن گل میخک استفاده کنید، ولی استفاده از این روغن باید صرفا به‌صورت موضعی باشد و از بلعیدن آن اجتناب کنید. با اینکه بسیاری از علاقه‌مندان به آروماتراپی ادعا می‌کنند که این مشکلات سلامتی و طیف وسیعی از مشکلات سلامتی دیگر با آروماتراپی بهبود می‌یابند، ولی در مورد هیچ کدام شواهد علمی وجود ندارد.
حالا که متوجه شدید ماساژ آروماتراپی چیست به بررسی نحوه استفاده از انواع عصاره‌های گیاهی در ماساژ می‌پردازیم.
چگونه می‌توان از آروماتراپی در ماساژ بهره برد؟
رایحه درمانی از طریق حس بویایی (استنشاق) و جذب پوستی (ماساژ یا کاربرد موضعی) با استفاده از روش‌ها و ابزارهایی نظیرِ پخش‌کننده‌ها، سرنگ‌های معطر، اسپری، نمک حمام، روغن‌های بدن(کرم‌ها یا لوسیون‌ها برای ماساژ)، بخور، کمپرس سرد و گرم و ماسک خاک رس به صورت تکی یا ترکیبی از چند روش امکانپذیر است.
تقریبا صد نوع اسانس در دسترس است اما مردم بیشتر از مشهورترین روغن‌ها استفاده می‌کنند. روغن‌های اسانسی بصورت آنلاین در فروشگاه‌های مواد غذایی و بعضی از سوپرمارکت‌ها در دسترس هستند.
براساس تعریف سازمان بین‌المللی استاندارد (ISO) در سال ۱۹۹۷ روغن اسانسی محصول به‌دست‌آمده از مواد خام گیاهی با استفاده از تقطیر با آب یا بخار یا محصول حاصل از پوست مرکبات ازطریق فرایندهای مکانیکی یا تقطیر خشک (فرایندی که در آن با حرارت دادن به ماده‌ای جامد، محصولی گازی‌شکل استخراج می‌شود) است. در حال حاضر روغن‌های اسانسی گوناگونی شناسایی شده‌اند که دارای درجات گوناگونی از فعالیت‌های ضدمیکروبی هستند و گفته می‌شود از خواص ضدویروسی، ضد کرم‌های لوله‌ای، ضدقارچی، حشره‌کشی و آنتی اکسیدانی برخوردارند. در آروماتراپی از این روغن‌های اسانسی در ماساژ و به‌صورت موضعی و ازطریق استنشاق استفاده می‌شود.
البته باید توجه داشته باشید که محصولات طبیعی هم دارای ترکیبات شیمیایی هستند و استفاده‌ی نادرست از آنها می‌تواند خطرناک باشند. بنابراین در زمان استفاده از روغن‌های اسانسی حتما باید به توصیه‌های متخصصی که در این زمینه آموزش دیده است عمل کنید.
مشهورترین روغن‌های اسانسی آروماتراپی
با توجه به انجمن ملی درمان‌های جامع، مشهورترین روغن‌های اسانسی آروماتراپی عبارتند از:
- مریم گلی
- سایپرس
- اکالیپتوس
- رازیانه
- گل شمعدانی
- زنجبیل
- اسطوخدوس
- لیمو
- علف لیمو
- پرتقال ماندارین
- نرولی
- نعناع هندی
- نعناع تند
- بابونه رومی
- رز
- رزماری
- درخت چای
- علف وتیور
- یلانگ یلانگ
در ادامه مطلب ماساژ آروماتراپی چیست به کاربردهای مختلف روغن‌های اسانسی پرداخته ایم.
کاربردهای مختلف روغن‌های اسانسی
روغن‌های مختلف مصارف و اثرات متفاوتی دارند.
- اسانس ریحان برای تیز کردن غلظت و کاهش بعضی از علائم افسردگی استفاده می‌شود. همچنین ممکن است سردرد و میگرن را از بین ببرد. باید از مصرف این رایحه در دوران بارداری اجتناب شود.
- گفته می‌شود که روغن ترنج برای مجاری ادراری و دستگاه گوارشی مفید است. استفاده از این روغن در ترکیب با روغن اکالیپتوس به کاهش مشکلات پوستی مانند مشکلات ناشی از استرس و آبله مرغان کمک می‌کند.
- اسانس فلفل سیاه معمولا برای تحریک گردش خون، درد عضلانی و درد و کبودی استفاده می‌شود. از ترکیب این روغن با روغن اسانسی زنجبیل برای کاهش درد مفاصل و بهبود انعطاف‌پذیری استفاده می‌شود.
- اسانس بابونه می‌تواند اگزما را درمان کند.
- روغن اسانسی سیترونلا از خانواده‌ی علف لیمو است و برای دفع حشرات مفید است.
- اسانس گل میخک یکی از داروهای موضعی است که برای دندان درد استفاده می‌شود. همچنین از این روغن برای جلوگیری از تهوع و استفراع و به‌عنوان داروی ضد نفخ (برای جلوگیری از تشکیل گاز در روده) استفاده می‌شود. این روغن دارای خواص ضدمیکروبی، آنتی اکسیدانی و ضدقارچی است.
- روغن اسانسی اکالیپتوس به تسکین و آرام کردن مجاری تنفسی درطول سرماخوردگی یا آنفولانزا کمک می‌کند. معمولا از این روغن در ترکیب با نعناع استفاده می‌شود. بسیاری به اکالیپتوس حساسیت دارند، بنابراین در زمان استفاده از این روغن باید مراقب باشید.
- روغن اسانسی شمعدانی (ژرانیوم) برای درمان مشکلات پوستی، کاهش استرس و دفع پشه استفاده می‌شود.
- اسانس یاسمن به عنوان تحریک‌کننده قوای جنسی توصیف شده‌است.
- روغن اسانسی اسطوخدوس به‌عنوان ضدعفونی‌کننده برای بریدگی‌ها و سوختگی‌های جزئی و همچنین به‌منظور افزایش آرامش و بهبود خواب استفاده می‌شود. گفته می‌شود که این روغن موجب تسکین علائم سردرد و میگرن می‌شود.
- روغن اسانسی لیمو موجب بهبود روحیه می‌شود و در تسکین علائم استرس و افسردگی مفید است.
- روغن اسانسی رزماری در افزایش رشد مو، تقویت حافظه، جلوگیری از اسپاسم عضلات و حمایت از سیستم گردش خون و عصبی مفید است.
در ادامه مطلب ماساژ آروماتراپی چیست به بررسی خطرات و عوارض آن پرداخته‌ایم.
خطرات و عوارض آروماتراپی یا رایحه‌درمانی
هر روغن اسانسی، ترکیب شیمیایی خاص خود را دارد و برای دلیل خاصی استفاده می‌شود. بنابراین حتما باید قبل از استفاده از هر روغن برای مقاصد درمانی با آروماتراپیست، پرستار، پزشک، فیزیوتراپیست، ماساژ درمانگر یا داروسازی که در این زمینه آموزش دیده است، صحبت کنید.
متخصصی که در زمینه‌ی آروماتراپی آموزش دیده می‌تواند به شما توضیح بدهد که هر محصول را چطور استفاده کنید. او می‌تواند دستورات لازم درمورد استفاده یا رقیق‌سازی روغن اسانسی را به شما بدهد. سازمان غذا و دارو نظارتی بر محصولات آروماتراپی ندارد، بنابراین به‌راحتی نمی‌توان فهمید محصولی که خریده‌ایم، خالص است یا غیرطبیعی و مصنوعی.
در بعضی از محصولات زیبایی و خانگی مانند لوسیون‌ها، محصولات آرایشی و شمع‌ها موادی وجود دارد که درظاهر روغن اسانسی به‌نظر می‌رسند، ولی درواقع عطرهای مصنوعی هستند. روغن‌های اسانسی نیز مانند داروها باید با دقت مصرف شوند. همچنین باید هنگام مصرف آنها به توصیه‌های متخصصان عمل و دستورات آنها را با دقت اجرا کنید.
در این مطلب سعی کردیم به سوال ماساژ آروماتراپی چیست پاسخ دهیم و هرآنچه که باید راجع به رایحه درمانی می‌دانستید را با شما در میان بگذاریم. خوشحال می‌شویم که نظرات و تجربیات خود را با ما در میان بگذارید.
